به گزارش فرهنگ امروز به نقل از شهروند؛ ژاپنیهایی که در سدههای گذشته به ایران سفر میکردند، در یادداشتها، خاطرهها و سفرنامههای خود، دگرگونیهای ایران را از دریچهای شرقی بازتاباندهاند. آنان بهویژه از آنرو که تجربه دگرگونیهای کشورشان را در سدههای متاخر از سر گذرانده بودند، به روشنی آغاز پارهای دگرگونیهای اجتماعی را در ایران اواخر دوره قاجار و سراسر عصر پهلوی درمییافتند. آکیئو کازاما نخستین وزیر مختار ژاپن در ایران که به سالهای ١٣٠٨ تا ١٣١١ خورشیدی در ایران ماموریت داشته است، در کتاب سفرنامه و خاطرات خود درباره رواج نمودهای تمدن جدید در ایران آن روزگار مینویسد «امروزه زنان همیشه مجبور به چادر پوشیدن نیستند، اما هنوز بیشتر مردم رسم حجاب را رعایت میکنند». او سپس با اشاره به شیوه زندگی ایرانیان بهویژه در گستره زیست زنانه، از پیامدهای آن بر دیگر بخشهای جامعه سخن میراند «عادت بر این است که خانمها از خانه بیرون نروند، و ترکیب خانهها و وضع اتاقها مناسب این رسم است. رفتوآمد میان اندرونی یا حرمخانه و بیرونی یا اتاق مرد و میهمانان آزاد نیست، و میهمانها جز خویشاوندان نزدیک و آشنایان خاص اجازه ندارند که قدم به اندرونی خانه بگذارند. اما احوال اجتماعی کمکم دگرگون میشود». سفیر ژاپن در ایران عصر پهلوی اول اما از دگرگونیهایی یاد میکند که در میان پارهای طبقهها و بخشهای جامعه پدید آمده، ایران را در آستانه دگرگونیهایی گذارده است «شماری از خانمهای تحصیلکرده خارج و همسران دیپلماتها یا بازرگانان خارجی با لباس اروپایی در انظار ظاهر میشوند و آزادانه به شیوه اروپایی پذیرایی میکنند... . ایران متجدد همانند ژاپن و چین، امروز مسیر تازهای را دنبال میکند، چنانکه در ورزش یا فرهنگ و هنر از باختر زمین تاثیر میپذیرد. میشود گفت که تقریبا همه دخترهای خانوادههای بالاتر از متوسط ایران، همیشه با جامه اروپایی میگردند. جوانان بیشماری را میبینیم که تا شب دیر به پایکوبی سرگرمند. در جامعه قدیم ایران میان جوامع ارمنی و روسی اصل بالاتر از طبقه متوسط زندگی و معاشرت نزدیک به شیوه غربی بود. اما به تازگی میان ایرانیان خالص (مسلمان) رسم و راه اروپایی رونق گرفته است». نخستین وزیر مختار ژاپن در ایران، در ادامه توصیف خود، به روشهای جالب و دوگانه ایرانی نیز در برابر دگرگونیهای جامعه اشاره دارد «مواردی هست که مردی دو زن قانونی دارد، یکی ایرانی و دیگری اروپایی. زن اروپایی برای همراهی در بیرون و معاشرت است، هرچند که او را کدبانو و خانهدار معرفی میکنند. اما به زن ایرانی رخصت و فرصت کار و معاشرت در بیرون را نمیدهند، و زندگی او در خانه خلاصه میشود. تیمورتاش وزیر مقتدر سابق دربار، که به تازگی در زندان درگذشت. نمونه رجال به واقع مستبد بود. زن دومش از ارامنه روس بود زن بیرون و اهل مجلس و میهمانی و معاشرت با دیپلماتهای خارجی».
نظر شما